เนื่องจากดินเบื้องล่างมีความสัมพันธ์กับสิ่งต่าง ๆ มาก ซึ่งส่งผลให้กำลังและคุณสมบัติของดินแตกต่างกันออกไป การเจาะดินเพื่อเก็บตัวอย่างดินมาวิจัย และทดสอบต้องกระทำด้วยความระมัดระวังโดยที่จะต้องให้เกิดความกระเทือนต่อดินที่จะนำมาทดสอบให้น้อยที่สุดเท่าที่จะทำได้ เพราะว่าดินมีความไวตัวมาก เมื่อเกิดแรงกระเทือนก็จะทำให้โครงสร้างของดินเปลี่ยนแปลงได้ ค่าที่วิจัยหรือทดลองได้ก็จะผิดไปจากความเป็นจริง ดังนั้นการเจาะและเก็บตัวอย่างดินจึงต้องมีวิธีการที่เหมาะสมกับงานในการเจาะสำรวจดินในโครงการแต่ละโครงการ การเจาะสำรวจดินกระทำได้โดยใช้เครื่องเจาะ 2 แบบ กล่าวคือ เครื่องเจาะแบบ Motorize System และ Rotary System โดยใช้หัวเจาะขนาด 100 มิลลิเมตร (4นิ้ว) และเพื่อป้องกันการพังทลายของผนังหลุมเจาะ จำเป้นต้องใส่ปลอกกันดินพัง (Steel Casing) ขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง 100 มิลลิเมตรลงในชั้นดินอ่อนตั้งแต่ระดับความลึกประมาณ 1.50 เมตรจนถึง3.50เมตร และกระบวนการเจาะที่ใช้ในการเจาะสำรวจเป็นแบบวิธีการฉีดล้าง (Wash Boring)

     การเก็บตัวอย่างดินที่นิยมใช้ในภาคสนามเป็นไปตามอุปกรณ์การเก็บ โดยมีรายละเอียดดังต่อไปนี้

          การเก็บด้วยกระบอกบาง (Shelby Tube Sampler) ลักษณะของกระบอกบางเป็นกระบอกเหล็กขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง 7.1 ซม. ยาว 65 ซม. และหนาประมาณ 1.5 ซม. กดลงในชั้นดินเหนียวที่มีค่า Consistency อยู่ในช่วง Very soft to stiff ด้วยระบบไฮโดรลิค ตัวอย่างดินลักษณะนี้เรียกว่า ตัวอย่างดินไม่ถูกรบกวน (Undisturbed Sampler) หลังจากเก็บตัวอย่างดินได้แล้วต้องปิดหัวท้ายกระบอกด้วยเทียนไข เพื่อป้องกันความชื้นระเหย แล้วขนย้ายไปยังห้องปฏิบัติการด้วยความระมัดระวัง และเก็บรักษาไว้ในที่ควบคุมความชื้น เพื่อทดสอบหาค่าแรงเฉือน (Shear Strength) และคุณสมบัติอื่น ๆของดิน

          การเก็บด้วยกระบอกผ่า (Split Spoon Sampler) ลักษณะของกระบอกผ่าเป็นกระบอกเหล็กซึ่งผ่าออกเป็น 2 ซีก นำมาประกบกันไว้โดยมีเกลียวครอบหัวและท้ายกระบอก เมื่อเก็บตัวอย่างดินแล้วสามารถจะเปิดแยกเพื่อดูตัวอย่างดินได้ กระบอกผ่ามีขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางภายนอกและภายในเท่ากับ 5.0 ซม. และ
3.5 ซม. ตามลำดับ และยาว 69 ซม. การเก็บตัวอย่างดินแข็งหรือทรายจะทำหลังจากทำความสะอาดก้นหลุมเจาะเรียบร้อยแล้ว โดยตอกลงไปในดินด้วยลูกตุ้มเหล็กหนัก 63.5 กิโลกรัม ระยะยกลูกตุ้ม 76.2 ซม. ลูกตุ้มเหล็กกระแทกบนเป้ากานนำส่ง จดบันทึกค่าการตอกทุกระยะจมลง 15 ซม. เป็นจำนวน 3 ระยะ ค่าการตอก 2 ระยะหลังรวมกันเรียกว่า ค่า Standard Penetration Number การทดสอบวิธีนี้เรียกว่า การตอกทดลอง (Standard Penetration Test-SPT) ซึ่งสามารถนำไปวิเคราะห์หาความต้านทานของดิน โดยการทดสอบนี้เป็นไปตามมาตรฐาน ASTM D 1586  

การจำแนกประเภทของดิน (Soil Classification)

          การจำแนกประเภทดินเพื่อใช้ในงานวิศวกรรมฐานราก ใช้การจำแนกประเภทของดินแบบ Unified Soil Classification System (USCS)

          การจำแนกประเภทของดินที่เป็น Cohesionless Soils จะอาศยขนาดของเม็ดดินเป็นหลักในการเรียกชื่อหลัก (Principle Name) และส่วนที่เข้ามาแทรกอยู่ด้วย (Supplement Name) โดยใช้เปอร์เซ็นต์ในการจำแนกดังต่อไปนี้

ชื่อหลัก : ดินขนาดใด ๆ ที่มีปริมาณ 50-100% ของปริมาณดินตัวอย่างทั้งหมด (Gravel, sand, silt, clay )

 ชื่อประกอบ:      Trace  คือ ดินขนาดใดๆ มีปริมาณน้อยกว่า 5% ของปริมาณดินตัวอย่างทั้งหมด (Gravel, sand, silt, clay)

Few    คือ ดินขนาดใดๆ ที่มีปริมาณ 5-10% ของปริมาณดินตัวอย่างทั้งหมด

Little คือ ดินขนาดใดๆ ที่มีปริมาณ 15-25% ของปริมาณดินตัวอย่างทั้งหมด

Some คือ ดินขนาดใดๆ ที่มีปริมาณ 30-45% ของปริมาณดินตัวอย่างทั้งหมด

 สำหรับการอธิบายความหนาแน่นสัมพันธ์ (Relative Density) ของดินที่เป็น Cohesionless Soil โดยใช้ค่า SPT เป็นตัวกำหนด แสดงได้ดังต่อไปนี้

          การจำแนกประเภทดินที่เป็น Cohesive Soil อาศัยขนาดของเม็ดดิน และ Plasticity ในการจำแนกประเภทของดิน สำหรับค่าของ Consistency ของดินที่เป็น Cohesive Soil สามารถใช้ค่า SPT และค่า Undrained Shear Strength หาความสัมพันธ์ให้ดังต่อไปนี้

 การทดสอบในห้องปฏิบัติการ

          ตัวอย่างดินที่ได้จากการเก็บตัวอย่างโดยอุปกรณ์เก็บตัวอย่างขั้นต้นจะถูกคัดเลือกเพื่อนำไปทดสอบ โดยวิธีการดังต่อไปนี้

รายงานผลการเจาะสำรวจ

ประกอบไปด้วย

– หนังสือรายงานผลการเจาะสำรวจ

– ขอบข่ายการเจาะสำรวจและแผนผังบริเวณที่ตั้งโครงการและตำแหน่งหลุมเจาะสำรวจ

– วิธีการเจาะสำรวจและการทดสอบดิน

– Boring Log

– Summary of Test Results

– คำแนะนำในการเลือกใช้ชนิดของฐานราก

            – วิศวกรระดับสามัญเซ็นต์รับรองผ